کتاب دوزخ نمایشنامه ژان پل سارتر انتشارات سرزمین اهورایی

نمایش «دوزخ» اثر ژان پل سارتر (1980-1905) با عناوین مختلفی همچون «خروج ممنوع!»، «بن‌بست» و «درِ بسته» در زبان‌های مختلف ترجمه شده است. این نمایش فلسفی که در سال 1945 منتشر شد، به این مسئله می‌پردازد که دوزخ بیش از آنکه حالتی باشد که خداوند خلق کرده باشد، حالتی‌ست که انسان‌ها برای یکدیگر به‌وجود می‌آورند: «دوزخ دیگران‌اند.» نمایش با ورودِ خدمتکاری آغاز می‌شود که سه نفر را که به‌تازگی مرده‌اند را به اتاقی هدایت می‌کند: گارسِن، یک انقلابی که به آرمان‌هایش خیانت کرده و می‌خواهد مطمئن شود که انگِ بزدلی به او نمی‌زنند و خیال می‌کند به خاطر این در دوزخ است که با همسرش بدرفتاری کرده است؛ استِل، زن هوسرانی که فرزند نامشروعش را به قتل رسانده و باعث شده پدر آن کودک دست به خودکشی بزند؛ و اینِز، یک زنِ فاسد که تنها به اغفال زنان دیگر می‌اندیشد. در ظاهر، تمام این شخصیت‌ها باهوش و عاقل هستند و قادرند در مورد وضعیت خود عاقلانه بیندیشند. برای مدتی پس از مرگ، حتی هنوز می‌توانند دوستان و عزیزانشان را در روی زمین ببینند. پس این دوزخ چگونه جایی است؟ سارتر تصویری به بیننده یا خواننده ارائه می‌دهد که آن‌قدر پریشان‌کننده است که می‌تواند باعث شود هر گناهکاری توبه کند تنها به شرطی که بتواند از سرنوشت تحمل‌ناپذیرِ ابدیتی که قرار است در کنار دیگران بگذراند رهایی یابد. جالب است که برای تمام شخصیت‌های این نمایش مهم است که دیگران درباره‌ی آن‌ها چگونه فکر می‌کنند. ازنظر روانشناسی، انسان از سن چهارسالگی به بعد، قادر است درباره‌ی باور دیگران بیندیشد حتی وقتی این باورها غلط باشند یا با باورهای خودشان فرق داشته باشند. در این نمایش، به‌عنوان‌مثال، گارسِن از درونِ دوزخ، تصویرِ همسرش را می‌بیند که هنوز زنده است و جلوی در پادگان نظامی که او پیش از اعدام در آن زندانی شده ایستاده است؛ و این‌طور برداشت می‌کند که همسرش هنوز منتظر است زیرا نمی‌داند که گارسن مرده است. در روانشناسی رشد، این توانایی عمومی برای استدلال کردن درباره‌ی عقاید دیگران «نظریه‌ی ذهن» نامیده می‌شود. این یک نظریه نامیده می‌شود چون انسان می‌تواند رفتار دیگران را به کمک علل و معلولِ حالت ذهنی دیگران شرح و تبیین کند.. دوزخ با ترجمه‌ی دکتر علی سلامی در انتشارات سرزمین اهورایی و با فروست جهان نمایش منتشر شده است..