کتاب هایدگر و امر سیاسی اثر میگل د بیستگی

پیوند احتمالی فلسفه هایدگر با امر سیاسی و کنش سیاسی او در سال 1933 به تحقیقی جداگانه و مستقل نیازمند است که مطلب را به دور از جنجال و تاثرات شخصی پیگیری کند. موضع‌گیری سیاسی هایدگر در سال 1933 به هیچ‌وجه نه قابل دفاع است نه قابل تطهیر. اما در این باره از عدالت نباید عدول کرد. به بیانی روشن‌تر می‌توان گفت که اعلام فهرستی از اقدامات اداری هایدگر در همنوایی با رژیم ضدبشری و تمامت‌خواه آلمان هیتلری موضوعی است که البته پیش‌تر به لحاظ اخلاقی محکوم شده است و به حکم محکمة نازی‌زدایی متفقین مجازات ممنوعیت از تدریس را در پی داشته است. هایدگر در نخستین درسگفتارهای دانشگاهی‌اش پس از رفع ممنوعیت تدریس او، که بعدها با افزوده‌هایی منتشر می‌شود، به مسئله امکان صلح واقعی – صلحی که بمب اتم آن را حفظ نکند و آتش‌بس نباشد – اشاراتی تامل‌برانگیز دارد. کتاب «چه باشد آنچه خوانندش تفکر» و حتی عمده مضامین آن شاید درونمایة سیاسی کتاب را از چشم ما نهان کند. غوغایی که تقریبا از دهه 60 به بعد و بویژه پس از مرگ هایدگر در سال 1976 علیه سکوت هایدگر درباره هولوکاست اوج می‌گیرد چنان که در نامة شاگرد قدیمی هایدگر – هربرت مارکوزه – در فصل 6 همین کتاب هایدگر از محکوم کردن امر محکوم شده امتناع دارد. میگل د. بیستگی نویسنده کتاب، که چون یاسپرس عمل و نظر متفکر را جدا از هم نمی‌داند، ریشه‌های اعمال هایدگر را در افکار او می‌جوید. آنچه ستایش اغلب خوانندگان و منتقدان غربی را نسبت به این کتاب برانگیخته، توفیق نویسنده در بازخوانی فشرده و در عین حال گام به گام و صبورانه دو دوره فکری هایدگر است. احاطه نویسنده بر آرا و آثار هایدگر، قلم شیوا و دردمندانه، و بی‌طرفی و انصاف او شاید از جمله عوامل دیگر این توفیق باشد.